भविष्यातील सुधारणांसाठी बँकिंग क्षेत्रातील सुधारणा

नवीन दशकात जाताना, आता बँका आणि पतसंस्था यांनी आपली प्राधान्यक्रम निश्चित करण्याची एक उत्तम संधी असल्यासारखे दिसते आहे जे केवळ पुढील काही वर्षच परिभाषित करणार नाहीत  तर बर्‍याच वर्षांपासून प्रलंबित असणारी त्यांची दिशाही  ठरवेल.

रिटेल बँकिंग क्षेत्र तंत्रज्ञान आणि ग्राहकांच्या वृत्तींमध्ये वर्षानुवर्षे सर्वात मोठे परिवर्तन घडवण्याच्या मध्यभागी आहे. परंतु जिथे आव्हाने आहेत तेथे संधी देखील आहेत आणि जर वित्तीय संस्था त्यांच्या डिजिटल ऑपरेशन्समध्ये बदल घडवून आणू शकत  असतील आणि आजच्या ग्राहकांना भौतिक वाहिन्यांचा वापर करू इच्छित असलेल्या सेवा देऊ शकत असतील  तर ते त्यांच्या यशासाठी योग्य आहेत.

हे लक्षात घेऊन, उर्वरित 2024 च्या पाच प्रमुख ट्रेंड येथे आहेत आणि त्यापलीकडे वित्तीय संस्थांनी प्राधान्य दिले पाहिजेः शाखा परिवर्तन, टिकाव, सुरक्षा, तांत्रिक नावीन्य आणि सेवा उत्कृष्टता.

# 1 शाखेचा पुनर्विचार

अलिकडच्या वर्षांत बँकांच्या शाखेचे भविष्य हा बर्‍याच चर्चेचा विषय ठरला आहे, विशेषत: ग्राहकांच्या सेवेच्या दृष्टिकोनातून जाण्यासाठी आणि मल्टीफंक्शन एटीएमच्या नवीन पिढीकडे जाण्यासाठी बँकांच्या शाखांवर विशेष लक्ष केंद्रित करणे जरुरी आहे, परंतु डिजिटल-केवळ पर्यायांमधून स्पर्धा करण्यासाठी पारंपारिक शाखेचा पुनर्विचार करणे देखील तितकेच आवश्यक आहे.विनामूल्य वाय-फाय ते इन-ब्रांच कॉफी शॉपपर्यंतची वैशिष्ट्ये ग्राहकांना बॅंकांद्वारे भुरळ घालण्यासाठी वापरली जात आहेत, तर वास्तविक परिवर्तन हे ग्राहकांसाठी सेल्फ सर्व्हिस आणि व्हिडिओ बँकिंग सारख्या साधनांमधून होईल. या तंत्रज्ञानामुळे बॅंकांना कमी भौतिक जागेत देखील  व्यापक सेवा देण्याची सुविधा उपलब्ध होऊ  शकते परंतु ही सुविधा देत  असताना  त्याचा परिणाम कर्मचाऱ्यांच्या संख्याबळावर दिसता कामा नये , याची खबरदारी ही त्या त्या बँकांनी अणि संस्थेनी घेतली पाहिजे

# 2. सेवा म्हणून एटीएमचा उदय

टेक जगात 'कोणतीही गोष्ट म्हणून सेवा' ही संकल्पना लोकप्रिय झाली आहे आणि नाविन्यपूर्ण बँका त्यांच्या स्वत: च्या कामकाजावर याचा उपयोग कसा करता येईल याकडे पाहत आहेत. क्लाउड कॉम्प्यूटर सारख्या पडद्यामागील साधने वित्तीय संस्थांच्या रडारवर वाढत असताना एटीएम हे आणखी एक क्षेत्र आहे जिथे ही संकल्पना उपयुक्त ठरली आहे.

एटीएम सर्व्हिस म्हणून देंवत येणाऱ्या सर्विस मधे संपूर्ण एटीएम सोल्यूशन चा समाविष्ट केलेला आहे ज्यामध्ये सॉफ्टवेअर, हार्डवेअर, देखभाल आणि एकाच मासिक किंमतीसाठी व्यवस्थापित सेवांचा समावेश आहे. ज्यांना महत्त्वपूर्ण भांडवलाचा खर्च न करता नवीनतम नेटवर्कमध्ये त्यांचे नेटवर्क श्रेणीसुधारित करायचे आहेत अशा बँका आणि पतसंस्था यांच्यासाठी हा एक चांगला उपाय आहे

जरी ही नवीन संकल्पना नसली तरी  वित्तीय संस्था ह्या  प्रगत ए.टी.एम.च्या  कार्यक्षमतेचे महत्त्व ओळखून आहे , तेव्हा ग्राहकांना अपेक्षित सेवा देण्याचा सोपा आणि परवडणारा मार्ग म्हणून या दृष्टिकोनामुळे वित्तीय संस्थांना लोकप्रियता प्राप्त होते

# 3. प्रथम टिकाव ठेवणे

कॉर्पोरेट सामाजिक उत्तरदायित्वाचा(CSR) प्रश्न अलिकडच्या काळात बर्‍याच वित्तीय संस्थानसाठी उद्योगांसाठी एक मुख्य विचार झाला आहे आणि ग्राहक बँकिंगदेखील यापेक्षा वेगळे नाही.

# 4. सुरक्षा वाढविणे

आजच्या  डिजिटल अर्थव्यवस्थेच्या दुनियेमधे  बँकांच्या सुरक्षेवर लक्ष केंद्रित करने अत्यंत गरजेचे आहे .  नुकत्याच केलेल्या एका सर्वेक्षणातून असे दिसून आले आहे सायबर धोक्यापासूनवाचण्यासाठी बँकांना त्यांचे कर्मचारी आणि ग्राहकांना कृतीशीलपणे शिक्षण देणे आवश्यक आहे.ई-मेल फसवणूक, फिशिंग आणि मालवेअरसह सध्या अस्तित्त्वात असलेल्या विविध धोक्यांविषयी ग्राहकांमधे जागरूकता आणण्यासाठी बँकांनी कार्य केले पाहिजे.सायबर फसवणूक आणि बँकिंग फसवणूकीचा संबंध आहे तेव्हापर्यंत ग्राहकांना सकारात्मक ग्राहक जागरूकता कार्यक्रम कसे घ्यावेत यावर बँकांना काम करण्याची गरज आहे, रिटेल बँकांसाठी सायबर सुरक्षा ही सर्वोच्च गुंतवणूकीची प्राथमिकता आहे.

# 5. नाविन्यास प्राधान्य देणे

एकंदरीत, वित्तीय संस्थांना नवीन कार्याची सुरुवात नवीन गोष्टी त्यांच्या प्रत्येक गोष्टीची केंद्रीय थीम बनवून उजव्या पायावर करणे आवश्यक आहे. फिन्टेक पर्याय आणि आव्हानात्मक बँक ग्राहकांना आकर्षक पर्याय सादर करून विशेषत: तरुण ग्राहक त्यांच्या सेवा डिजिटल-फर्स्ट प्लॅटफॉर्मवर स्विच करण्यास अधिक सोयीस्कर असतात.

उदाहरणार्थ, पुढील वर्षापर्यंत असा अंदाज आहे की मोबाईल बँकिंग वापरकर्त्यांऐवजी शाखांना मागे टाकत सर्वात मोठे चॅनेल होईल. म्हणूनच, बँकिंगचे पुनर्मूल्यांकन करणे आणि सेल्फ-सेवेसह डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशनवर लक्ष केंद्रित करणे हे पारंपारिक बँकिंग प्रदात्यांसाठी 2024 मध्ये आणि त्यापेक्षा अधिक काळ जर त्यांनी उद्याच्या ग्राहकांच्या बदलत्या मागण्या पूर्ण कराव्या लागतील तर त्यास प्रथम प्राधान्य दिले पाहिजे.